Χτίζοντας εμπιστοσύνη – Ενισχύοντας δεξιότητες – Μειώνοντας ανισότητες

Η ενδυνάμωση ξεκινά από την πρόσβαση: πρόσβαση στη γνώση, σε ευκαιρίες αλλά κυρίως σε σχέσεις εμπιστοσύνης. Με αυτό το όραμα, υλοποιήθηκε ένα πρόγραμμα αφιερωμένο στην υποστήριξη Ρομά γυναικών και νέων, με στόχο να αντιμετωπιστούν σύνθετες κοινωνικές προκλήσεις – από τον κοινωνικό αποκλεισμό και τα στερεότυπα έως την έλλειψη πρόσβασης σε υγεία, εκπαίδευση και απασχόληση.

Το έργο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος «Κοινωνική ένταξη και ενδυνάμωση Ρομά» των EEA Grants και περιλάμβανε στοχευμένες συμβουλευτικές και ενημερωτικές δράσεις για την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης και τη μείωση των ανισοτήτων.

Οι προκλήσεις – Η προσέγγιση της πραγματικότητας με σεβασμό

Κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των δράσεων, προέκυψαν ουσιαστικές προκλήσεις:

1. Πρόσβαση σε απομονωμένες ομάδες

Η προσέγγιση Ρομά γυναικών και νέων αποδείχθηκε δύσκολη λόγω κοινωνικών και πολιτισμικών εμποδίων αλλά και χαμηλής εμπιστοσύνης προς εξωτερικούς φορείς. Οι αρχικοί ρυθμοί συμμετοχής ήταν χαμηλοί, γεγονός που απαιτούσε εξατομικευμένες στρατηγικές προσέγγισης και συνεργασία με διαμεσολαβητές της κοινότητας.

2. Διαχείριση ευαίσθητων θεμάτων

Ζητήματα, όπως οι πρόωροι γάμοι, έπρεπε να αντιμετωπιστούν με πολιτισμική ευαισθησία και χωρίς στιγματισμό. Η συμμετοχή προσώπων κύρους μέσα στις κοινότητες αύξησε σημαντικά την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων.

3. Γεωγραφικά και υλικοτεχνικά εμπόδια

Πολλοί οικισμοί ήταν δυσπρόσιτοι. Η τακτική φυσική παρουσία και η ευελιξία στον προγραμματισμό εξασφάλισαν τη συνέχεια των δράσεων.

4. Διατήρηση του αποτελέσματος

Η πραγματική αλλαγή απαιτεί συνέπεια. Έτσι, κρίθηκε αναγκαία η συνεχής παρακολούθηση των ωφελουμένων μετά το τέλος των δράσεων και η σύνδεσή τους με ευρύτερα προγράμματα ανάπτυξης των κοινοτήτων.

5. Συντονισμός πολλαπλών φορέων

Η υλοποίηση απαιτούσε στενή συνεργασία μεταξύ φορέων και εταίρων. Η συνεχής επικοινωνία και οι κοινές συναντήσεις προόδου συνέβαλαν στην τήρηση χρονοδιαγραμμάτων και στην ποιότητα του έργου.

Τι έκανε το έργο – Δράσεις και αποτελέσματα

Το έργο βασίστηκε σε δύο πυλώνες:

✅ συμβουλευτικές δράσεις
✅ δράσεις ευαισθητοποίησης και άρσης στερεοτύπων.

Βασικές δράσεις και παραδοτέα

• 2.000 ατομικές συνεδρίες συμβουλευτικής
• 20 επιχειρηματικά πλάνα για αυτοαπασχόληση
• 125 συνεδρίες οικογενειακού προγραμματισμού και υγείας
• 125 ενημερωτικές συναντήσεις για μητέρες με βρέφη (0–3 ετών) σχετικά με παιδική υγεία και εμβολιασμούς
• 40 επιτόπιες επισκέψεις για πρόληψη των παιδικών γάμων
• εκστρατεία ενημέρωσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τους πρόωρους γάμους
• έκδοση βιβλίου για τη ρομανί πολιτιστική κληρονομιά
• 2 εκδηλώσεις πρόληψης εξαρτήσεων
• 2 δράσεις για την πρόληψη της σχολικής διαρροής.

Κύρια αποτελέσματα και αντίκτυπος

1. Ενδυνάμωση Ρομά γυναικών

Ενίσχυση γνώσεων, αυτοπεποίθησης και δεξιοτήτων μέσω συμβουλευτικής και υποστήριξης.

2. Προώθηση πολιτιστικής ταυτότητας

Το βιβλίο που εκδόθηκε ανέδειξε πτυχές της ρομανί παράδοσης, συμβάλλοντας στην κατανόηση και αποδοχή.

3. Αντιμετώπιση κρίσιμων κοινωνικών θεμάτων

Ενημέρωση για:

• παιδικούς γάμους
• πρόληψη εξαρτήσεων
• αξία της εκπαίδευσης.

4. Μείωση ανισοτήτων

Ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων και πρόσβαση σε επαγγελματική συμβουλευτική.

5. Επαγγελματική ενδυνάμωση

Καλλιέργεια δεξιοτήτων εύρεσης εργασίας και ανάπτυξη 20 επιχειρηματικών ιδεών.

Συμπεράσματα – Μαθήματα για το μέλλον

Το έργο απέδειξε ότι οι παρεμβάσεις που σέβονται τη μοναδικότητα κάθε κοινότητας και ενισχύουν τη συμμετοχή των ίδιων των Ρομά είναι και οι πιο αποτελεσματικές.

Τα βασικά διδάγματα:
✔ Η εξατομίκευση των παρεμβάσεων είναι απαραίτητη.
✔ Οι τοπικοί φορείς και οι ηγέτες κοινότητας είναι κρίσιμοι σύμμαχοι.
✔ Οι καμπάνιες ευαισθητοποίησης έχουν αποτέλεσμα όταν συνδυάζονται με άμεση συμβουλευτική υποστήριξη.
✔ Η αλλαγή κουλτούρας απαιτεί χρόνο και συνέχεια.
✔ Η συστηματική παρακολούθηση βελτιώνει τη στρατηγική και τα αποτελέσματα.

Roma women and youth empowerment

Building trust, breaking stereotypes, and strengthening inclusion

Empowerment begins with access—to knowledge, to opportunity, and, above all, to trust. This principle shaped a project dedicated to strengthening the role of Roma women and youth in society, helping them overcome persistent social barriers while building skills for a more autonomous and dignified life.

Funded under the EEA Grants Roma Inclusion and Empowerment Programme, the project designed and implemented targeted consultation and awareness actions in several Roma communities, addressing sensitive issues such as health, education, early marriage, social exclusion, and employability.

The challenges: Reaching the unreached

Working with marginalized communities requires more than planning—it demands understanding and respect. From the very first steps, the project team encountered several challenges:

1. Reaching marginalised Roma women and youth

Many Roma women and young people live in social isolation, with limited access to information. Cultural barriers and mistrust of external actors made initial participation low. The solution? Tailored community outreach and collaboration with trusted local mediators.

2. Addressing harmful practices without judgment

Sensitive topics like early marriages and gender inequality could not be tackled with generic messages. Culturally sensitive dialogue and involvement of respected community figures proved essential in preventing misconceptions and increasing acceptance.

3. Overcoming geographical and infrastructural barriers

Some settlements were difficult to access. Flexible planning and persistent presence were key to maintaining continuity and building trust.

4. Ensuring continuity beyond the project

Short-term interventions risk being forgotten. The project emphasized follow-up support and integration into broader community development plans to ensure lasting change.

5. Coordinating multiple partners

Effective cooperation among partners required constant communication and quality control. Regular joint reviews were implemented to align activities and maintain consistency.

What did the project do: From support to empowerment

The project was structured around two main axes:
✅ consultation services
✅ awareness and stereotype elimination actions.

Key activities and outputs

• 2,000 personalized counseling sessions
• 20 business plans developed for self-employment
• 125 counseling sessions on family planning, contraception & primary healthcare
• 125 awareness sessions for Roma mothers of newborns on child healthcare & vaccinations
• 40 on-site visits to raise awareness on the severe risks of child marriage
• social media awareness campaign against early marriage
• publication of a book documenting the Roma traditional folk culture
• 2 events on addiction prevention
• 2 awareness campaigns on school dropout prevention.

Main outcomes and impact

1. Empowerment of Roma women and mothers

Women gained knowledge, self-confidence, and life skills—from health awareness to personal development.

2. Promotion of Roma culture

A dedicated book highlighted elements of Roma heritage, promoting cultural pride and combating stereotypes.

3. Tackling critical social issues

The project raised awareness about:

• child marriage prevention
• addiction risks
• school dropout prevention.

4. Strengthening social inclusion

Women received support to enter the labor market and build economic independence.

5. Community-wide benefits

Knowledge spread within families and settlements, creating long-term positive ripple effects.

6. Social and communication skills

Participants developed essential interpersonal competencies.

7. Career guidance

Roma youth explored potential career paths and education opportunities.

8. Job readiness

Training in CV writing, interview skills, and job search techniques increased employability.

9. Entrepreneurship support

Beneficiaries developed 20 viable business plans, planting seeds for future microenterprises.

Lessons learnt

The project proved that change happens when trust meets opportunity. The most effective practices included:
✔ tailored counseling adapted to each community
✔ strong involvement of Roma mediators and community leaders
✔ combined educational and awareness approaches
✔ flexibility and real-time adaptation through monitoring
✔ sustained engagement beyond the project timeline.